Gastblog van het Amsterdamse Bos - Bijdragen december 2017

De takken van een dennenboom zijn wonderschoon, zeker de dikke oude zijtakken hoog in de boom. Kijk in het bos eens omhoog en zie hoe prachtig kronkelig ze kunnen zijn. Heel anders dan bij de kerstbomen die veel mensen nu thuis hebben staan. Die zijn niet alleen te jong, maar ook helemaal geen dennenbomen. Dat zijn sparren. En sparren hebben vooral zulke mooie naalden aan hun takken. Zilversparren zijn helemaal favoriet als kerstboom, want daaraan blijven de naalden zo goed zitten.

Mijn favoriete kerstboom is echter geen naaldboom, maar onze enige inlandse loofboom die ’s winters groen blijft. De hulst. En nee, die halen we niet in huis. Die laten we in het bos staan.

Behalve als heg, kom je de hulst meestal tegen als struik onder andere bomen. Nu in de winter kan je ze in het bos makkelijk ontdekken. Zolang ze weinig licht en (wortel-)ruimte krijgen, blijven ze klein. Krijgen ze wel de ruimte dan worden het echte bomen van tien meter of meer hoog. In ons Bos staan er daar ook een paar van. Zo’n hulstboom kan wel driehonderd jaar oud worden.

Bij kersthulst denk je aan stekelige blaadjes en rode bessen. Daarvoor moet je bij de jonge vrouwtjes zijn. Oudere hulstbomen hebben juist vaak gaafrandige blaadjes. Als je blad hoog genoeg zit, heb je immers geen stekels nodig om je tegen vraat te beschermen. En dat mannetjes geen vruchten hebben, spreekt ook vanzelf.

Over oudere mannetjes gesproken. De bloeitijd van hulst is van mei tot in juni. Dan zijn met Kerst de bessen mooi rood. Maar in ons bos staat zo’n machohulst die niet kan wachten. Al vanaf november bloeit die. Zijn overbuurvrouw trekt zich daar overigens niets van aan. Die blijft oververstoorbaar met haar bessen pronken. Voor mensen giftige bessen, dat dan weer wel. Een beetje vreemd voor een boom waarvan gezegd wordt dat die ons tegen heksen en demonen zou beschermen.

Sinterklaas is niet alleen een kindervriend maar ook de beschermheilige van Amsterdam. Het zal dan ook niemand verbazen dat Amsterdam al heel lang zijn best doet om Sinterklaas tijdens zijn jaarlijkse bezoeken een zo aangenaam mogelijk verblijf te bezorgen. Daar gaan we ver in. In het Amsterdamse Bos is kort na de oorlog zelfs een speciaal deel ingericht voor de Sint en zijn metgezellen. Een stukje Spanje moest het worden met mediterraans bos. Dat wil zeggen bos zoals het er rond de Middellandse Zee uitziet. En vast niet toevallig, ligt dat stukje bos naast de Klimopbrug. Een eerbetoon voor al dat klimmen op daken dat zo’n oude man nog doet. Die Klimopbrug blijft bovendien de hele winter groen als teken van de ongekende levenskracht van de Sint. En let op, de plantenbakken hebben de vorm van de boeg van de stoomboot.

Deze plantenbakken begonnen de laatste jaren steeds kaler te worden. Dit jaar zijn ze daarom gevuld met verse klimopplanten. Toeval bestaat niet, dit is gedaan door collega Petri Schimmel die hiervoor veelvuldig het (brug-)dek op en neer gehuppeld heeft.

Surprises
Een echt Spaans bos aanleggen bleek nog niet zo makkelijk ondanks dat de toenmalige burgemeester d’Ailly er z’n best voor had gedaan. Hoogstpersoonlijk had hij bijvoorbeeld zaden van de mediterrane zeeden meegenomen van een van zijn vele reizen. Maar als er al zeedennen in dit stukje bos gestaan hebben, dan zijn ze nu verdwenen.

Toch kun je zien dat dit stukje bos een mediterraan karakter moest krijgen. Juist hier staan de echte kastanjebomen, waar de tamme kastanjes aan groeien. Dat zijn bomen die van nature voorkomen in het Middellandse Zeegebied. Ze kunnen honderden jaren oud worden en hun vrucht is een soort sinterklaassurprise. Het cadeautje – de eetbare kastanje - zit verstopt in een stekelige verpakking. Veel beter dan die nepsurprise van de elders in het Bos staande paardenkastanjes. De bolster van de paardenkastanje is niet alleen stekelig, de inhoud is ook nog oneetbaar.

De ...