Winter in het Bos
Op vrijdag 22 december is de astronomische winter begonnen. De natuur verandert mee met de seizoenen, zo ook het Amsterdamse Bos. Nieuwsgierig wat er allemaal in het Bos gebeurt tijdens de koude maanden? Onze boswachter Claudia maakte een mooi lijstje van winterse Bosverhalen die je waarschijnlijk nog niet kende. Lees snel verder!
Nu horen we je al denken: “De winter begint toch altijd op 21 december?”. Nee dus! De winterzonnewende valt elk jaar 𝑟𝑜𝑛𝑑 21 december, maar kan een of twee dagen verschillen. Een jaar duurt immers niet precies 365 dagen, maar 365 dagen en 6 uur. Dit compenseren we om de 4 jaar met een schrikkeljaar, zoals in 2024!
Op de kortste dag van het jaar, ook wel bekend als de winterzonnewende, bereikt de zon haar laagste punt aan de hemel boven het noordelijk halfrond. Deze dag heeft hierdoor de minste tijd tussen zonsopgang en zonsondergang. In Amsterdam duurt de dag maar 7 uur, 40 minuten en 40 seconden.
Wintergasten in het Bos: de koperwiek & wintertaling
Vanaf het najaar strijken de wintergasten neer in het Bos. Deze vogels komen over uit Scandinavië om lekker warm te overwinteren in Nederland. De koperwiek (zie header, door fotograaf Zweer de Bruin) is een soort die veelvuldig in het Bos te vinden is tijdens de koude maanden. Ze trekken in grote groepen en worden ook wel de Scandinavische of Russische merel genoemd.
Ze zoeken in het Bos vooral naar wormen, zaden en bessen. De vruchten zitten boordevol suiker en leveren dus snel energie.
Een andere vogelsoort die je veel zult zien in de winter, is de wintertaling. Tienduizenden wintertalingen brengen de winterperiode door in Nederland. Anderen vinden dat niet warm genoeg, en vliegen door naar het Middellandse Zeegebied of zelfs Noord-Afrika. In het Amsterdamse Bos spot je de eend met bijzondere prints in de Grote- en Kleine Vijver.
Deze winter organiseren we regelmatig vogelkijk excursies in het Amsterdamse Bos.
De bunzing jaagt op paddenbilletjes
Padden die denken dat ze per definitie veilig zijn tijdens hun winterslaap onder de grond, hebben het mis! De bunzing graaft naar ze, soms tot wel 2 meter diep tot onder de vorstgrens. Hebben ze een pad gevonden? Dan eten ze alleen het achterlijf. Je kunt dus wel stellen dat ze echte paddenbillen-liefhebbers zijn.
Naast uitstekende gravers, zijn bunzings goede zwemmers. Ze hebben kleine zwemvliesjes tussen de tenen. Voor kleine bosbewoners een gevaarlijk roofdier uit de familie van de marterachtigen.
Bekijk Stem van het Bos-video over faunapassages
Nesten onthullen geheimen van het Bos
In de winter vallen de laatste bladeren van de bomen. Als je nu naar boven kijkt, krijg je een exclusief inkijkje van wat er in de zomer achter het dichte bladerdek gebeurt. Zie je al die grote nesten? Ze zijn van roofvogels of van eekhoorns. De grote roofvogelnesten blijven bewaard en worden volgend jaar weer opnieuw gebruikt, lekker duurzaam! Kleine nestjes vergaan en zijn veelal van zangvogels. Zij moeten in het voorjaar weer flink aan de bak om een nieuwe te maken, op tijd voor het broedseizoen.
Op zaterdag 30 december strekken we met een grote groep vrijwilligers het Bos in eekhoornnesten te tellen.
Boommarters
Een klein, bijzonder zoogdier dat geen winterslaap houdt, is de boommarter. Deze schattig ogende klimmer is het enige zoogdier dat in staat is een eekhoorn door de boomkruinen te achtervolgen en te vangen. Hierbij kan hij meterslange luchtsprongen maken en landt bij een val altijd op z’n poten. Een behendig jager dus, maar de boommater eet het liefst wat hem ‘voor de voeten’ komt in plaats van op jachtexpeditie te trekken.
Verder voert hij zich in de winter met insecten, vogels, eieren, of kleine kleine zoogdieren.
Beluister de Boscast over Winterslaap en Winterrust
Voor sommige dieren is er in de winter te weinig voedsel te vinden. Ze gaan in winterslaap en verlagen hun energieverbruik tot soms slechts 1% van de energie die ze in de zomer verbranden. Andere dieren gaan in winterrust. Zij sparen ook energie maar trekken er nog wel op uit om voedsel te zoeken. Boswachters Claudia en Peter geven tips hoe wij de dieren kunnen helpen in de winter.